1در سال های اخیر تقاضا برای انرژی الکتریکی به شدت افزایش یافته است. در مقابل، توسعه سیستم های قدرت علاوه بر نیاز به سرمایه گذاری های کلان، فرآیندی زمان بَر است و اغلب با مخالفت دوستداران محیط زیست مواجه می­شود. از این رو متولیان صنعت برق احداث واحدهای تولید و خطوط انتقال جدید را راه حل مناسبی برای تأمین تقاضای رو به رشد مصرف کنندگان نمی بینند و به گزینه های دیگری مانند مدیریت سمت تقاضا روی آورده اند تا با اعمال سیاست های مدیریتی به مصرف کنندگان، تقاضا را با محدودیت­های تولید برق همسو سازند. نفوذ منابع انرژی تجدیدپذیر به سیستم های توزیع و استفاده فراگیر از تجهیزات هوشمند، فضای سیستم های قدرت را دگرگون ساخته است. بدیهی است سیاست های مدیریت تقاضا نیز باید برای حفظ کارایی در شرایط جدید دستخوش تغییراتی شوند. انرژی تراکنشی یکی از حوزه های نوپدید مدیریت سمت تقاضا می باشد که به منظور حفظ تعادل توان در فضای کنونی شبکه برق هوشمند به کار گرفته می شود. این مقاله نخست به بررسی ضرورت مدیریت سمت تقاضا می پردازد و در ادامه با تشریح مفهوم پاسخگویی تقاضا و ارزیابی انواع برنامه های آن، چالش های موجود را واکاوی می کند. در انتها انرژی تراکنشی به عنوان شکل جامع تری از پاسخگویی تقاضا معرفی می گردد و اهداف، چالش های پیاده سازی و نیز برخی مطالعات انجام شده در خصوص چارچوب های انرژی تراکنشی بررسی می شوند.  در سال های اخیر تقاضا برای انرژی الکتریکی به شدت افزایش یافته است. در مقابل، توسعه سیستم های قدرت علاوه بر نیاز به سرمایه گذاری های کلان، فرآیندی زمان بَر است و اغلب با مخالفت دوستداران محیط زیست مواجه می­شود. از این رو متولیان صنعت برق احداث واحدهای تولید و خطوط انتقال جدید را راه حل مناسبی برای تأمین تقاضای رو به رشد مصرف کنندگان نمی بینند و به گزینه های دیگری مانند مدیریت سمت تقاضا روی آورده اند تا با اعمال سیاست های مدیریتی به مصرف کنندگان، تقاضا را با محدودیت­های تولید برق همسو سازند. نفوذ منابع انرژی تجدیدپذیر به سیستم های توزیع و استفاده فراگیر از تجهیزات هوشمند، فضای سیستم های قدرت را دگرگون ساخته است. بدیهی است سیاست های مدیریت تقاضا نیز باید برای حفظ کارایی در شرایط جدید دستخوش تغییراتی شوند. انرژی تراکنشی یکی از حوزه های نوپدید مدیریت سمت تقاضا می باشد که به منظور حفظ تعادل توان در فضای کنونی شبکه برق هوشمند به کار گرفته می شود. این مقاله نخست به بررسی ضرورت مدیریت سمت تقاضا می پردازد و در ادامه با تشریح مفهوم پاسخگویی تقاضا و ارزیابی انواع برنامه های آن، چالش های موجود را واکاوی می کند. در انتها انرژی تراکنشی به عنوان شکل جامع تری از پاسخگویی تقاضا معرفی می گردد و اهداف، چالش های پیاده سازی و نیز برخی مطالعات انجام شده در خصوص چارچوب های انرژی تراکنشی بررسی می شوند.

انرژی برق نسبت به سایر حاملهای انرژی، ضمن داشتن نقش موثر در تولید و مصرف، اهمیت ویژه ای نیز در فرآیند تصمیم گیری اقتصادی و اجتماعی دارد. روند تغییرات مصرف برق در بخش خانگی طی سالهای گذشته نشان از رشد شدید مصرف آن در این بخش دارد. مصرف کل در بخش خانگی طی دوره 1356 ـ 1380 حدود 10 برابر و مصرف سرانه هر مشترک حدود 3 برابر شده است. در این مقاله سعی شده است تا تقاضای برق خانگی استان خوزستان با تکیه بر مطالعات خارجی از سال 1951 تا 2002 و مطالعات داخلی از سال 1356 تا 1379 برآورد شود. برای تخمین معادله بلندمدت از روش 1OLS و برای تخمین معادله کوتاه مدت از روش 2ECM استفاده شده است. سری های زمانی مورد استفاده از سال 1356 تا 1380 انتخاب شده اند.در این مطالعه ضمن بررسی سری های زمانی از نظر مانایی، فروض کلاسیک نیز در خصوص مدلهای برآوردی بررسی شده اند که این مدل ها با فروض کلاسیک کاملاً مطابقت دارند. نتایج حاصل از برازش مدل نشان می دهد: کششهای قیمتی و درآمدی در بلند مدت 0.97- و 1.22 و در کوتاه مدت 0.22- و 0.54 می باشد. گاز به عنوان کالای جانشین، دارای ضریب منفی در مدل است که نشان می دهد با وجود کاهش قیمت آن، مصرف برق افزایش یافته است که بیانگر مصرف همزمان گاز و برق می باشد. یکی از دلایل این امر می تواند ناشی از ایجاد حرارت به هنگام استفاده از گاز جهت پخت وپز، استفاده از لامپها و گرمایش آب و در نتیجه آن استفاده از وسایل خنک کننده و تهویه کننده برای پایین آوردن دمای محیط در ماه های گرم سال (حدود 7 ماه) باشد.با مقایسه کششهای قیمتی و درآمدی تقاضای برق خانگی استان خوزستان می توان چنین استنباط کرد که تقاضای برق از سیاستهای قیمتی و درآمدی تاثیر می پذیرد و تاثیر سیاستهای درآمدی بیشتر از سیاستهای قیمتی است.

انرژی در تابع تولید بنگاه اقتصادی به عنوان یک نهاده در کنار سایر عوامل تولید منجر به تولید کالا و خدمت شده و بنگاه اقتصادی با توجه به قیمت انرژی و سایر عوامل تولید به دنبال حداقل نمودن هزینه های تولید است. از این رو، ارزیابی تقاضای انرژی بخش صنعت به منظور سیاستگذاری برای افزایش تولید و بهبود کارایی در این بخش مهم و ضروری است. هدف از این مطالعه برآورد تقاضای انرژی های مصرفی عمده در بخش صنعت اعم از انرژی گاز طبیعی، انرژی برق و انرژی فرآورده های نفتی (نفت گاز و نفت کوره) در قالب سیستم معادلات همزمان طی دوره 1398-1367 است. پس از انجام آزمون های اولیه در خصوص متغیرهای مورد بررسی، نتایج حاصل از این پژوهش بر مبنای روش معادلات رگرسیون به ظاهر نامرتبط نشان می دهد، تقاضا برای گاز طبیعی و فرآورده های نفتی بی کشش بوده و نهاده انرژی گاز طبیعی با انرژی برق و انرژی فرآورده های نفتی با گاز طبیعی جانشین هستند. همچنین افزایش ارزش افزوده بخش صنعت بر تقاضا برای انرژی گاز طبیعی و فرآورده های نفتی تأثیر مثبت و معنی دار داشته است. علاوه بر این افزایش نسبت سرمایه به نیروی کار در بخش صنعت منجر به کاهش تقاضا برای انرژی گاز طبیعی و فرآورده های نفتی و افزایش تقاضا برای انرژی برق شده است.:JEL طبقه بندیC32 ,L60 ,Q4

گسترش استفاده از منابع انرژی های تجدیدپذیر در کشور و عدم قطعیت های همراه آن، لزوم برنامه ریزی و مدل سازی انرژی را پررنگ می کند. استان فارس یکی از استان های پهناور و پرجمعیت کشور است که پتانسیل مناسبی برای بهره گیری از منابع تجدیدپذیر دارد، اما قیمت سطح پایین سوخت های فسیلی در کشور، باعث محدود کردن سهم منابع تجدیدپذیر در تامین برق این استان شده است. در این پژوهش با استفاده از نرم افزار EnergyPLAN سیستم عرضه تقاضای برق استان را تا سال 1399 مدل کرده و با تعریف سناریوهای مختلف برای منابع تجدیدپذیر و با در نظر گرفتن پارامترهای محیط زیستی، گاز طبیعی مصرفی و درصد منابع تجدیدپذیر به مقایسه حالت های مختلف سیستم عرضه تقاضا پرداخته می شود. در ادامه، با مدل سازی سیستم عرضه تقاضا برای 4 سال آینده، میزان رشد منابع تجدیدپذیر در سیستم تخمین زده شده و پارامترهای یادشده مورد بررسی قرار می گیرند. نتایج مدل سازی برای حال نشان می دهد در صورت نبود نیروگاه های تجدیدپذیر در این استان، سالانه 280 هزار تن دی اکسید کربن بیشتری منتشر می شد. همچنین، نتایج شبیه سازی برای آینده بیانگر آن است که در صورت احداث نیروگاه های جدید، میزان نفوذ تجدیدپذیر به عدد 8/14 درصد خواهد رسید که سبب جلوگیری از انتشار 930 هزار تن دی اکسید کربن نسبت به حالت پایه (عدم احداث نیروگاه جدید) تا سال 1403 خواهد شد.

رشد دایمی مصرف انرژی برق که به طور عمده از واقعی نبودن قیمت آن نشات گرفته توانایی شبکه برق رسانی ایران را برای تامین تقاضا با مشکل مواجه کرده است. بنابراین قیمت گذاری بهینه انرژی برق یکی از مسائل مهم در زمینه مدیریت انرژی برق است. علاوه بر این، بخش خانگی یکی از مهم ترین اجزای مصرف انرژی برق در کشور به شمار می آید. از این رو مطالعه مصرف در این بخش یک ضرورت است. بر این اساس، در پژوهش حاضر به بررسی تاثیر هدفمندی یارانه انرژی برق بر تقاضای خانوارها به تفکیک شهر و روستا با استفاده از سیستم تقاضای تقریبا ایده آل (AIDS) و روش رگرسیون های به ظاهر نامرتبط (SUR) می پردازیم. داده های مورد استفاده در این پژوهش شامل شاخص های قیمت و مخارج مصرفی خانوارهای شهری و روستایی مرکز آمار ایران، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و اطلاعات ترازنامه انرژی طی سال های 1370-1391 است. نتایج نشان می دهند که انرژی برق برای خانوارهای شهری و روستایی جزو کالاهای ضروری به حساب می آید و قدرمطلق کشش قیمتی خودی برای هر دو نوع خانوار کمتر از واحد به دست آمده است. بنابراین سیاست های قیمتی انرژی به تنهایی برای کاهش مصرف برق احتمالا کارساز نبوده و ضرورت ایجاب می کند در کنار آن از سیاست های غیرقیمتی استفاده شود.